Τσώνης, Δαμιανός

Φλογερός ρασοφόρος και αγωνιστής του 1821. Καταγόταν από τα Κουτουλίστια, τα σημερινά Κρυονέρια της Ναυπακτίας, προερχόταν από το γένος των Τσουνοπολαίων και το κοσμικό του όνομα ήταν Δημήτριος. Στα παιδικά χρόνια είχε ασκήσει το πατρογονικό επάγγελμα του απλού βοσκού. Ήταν ήδη πατέρας δύο κοριτσιών όταν παράτησε την οικογενειακή του στέγη και ντύθηκε το ράσο του μοναχού. Τότε μετονομάστηκε σε Δαμιανό. Το 1804 ίδρυσε το μοναστήρι του Aγίου Δημητρίου κοντά στη Λομποτινά (Ναυπακτίας). Στο μοναστήρι αυτό ο ηγούμενος Δαμιανός υποχρέωσε και τη γυναίκα του να γίνει μοναχή, ενώ κοντά τους έμεναν η υπερήλικη μητέρα του και οι δύο κόρες του. Αφιέρωσε ακόμα στο μοναστήρι και ολόκληρη την κινητή και ακίνητη περιουσία του. Το 1818 ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, έγινε μέλος της και ανέλαβε τη σπουδαιότατη αποστολή να διαδώσει τις ιδέες της και στην Αιτωλοακαρνανία. Μόλις ξέσπασε η Επανάσταση του 1821, άφησε το μοναστήρι του και πήρε μέρος στον Αγώνα επικεφαλής δικού του σώματος, για να τελειώσει την ηρωική του ζωή στο ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου (Απρίλιος 1826).